Namen van God en hun Herkomst

De verschillende benamingen voor God geven een inkijkje in de ontstaansgeschiedenis van de Bijbel.

Naast de meest voorkomende, het tetragram JHWH (JWVH), zijn er nog 4 andere benamingen die in het Oude Testament worden gebruikt.

GrondtekstVertaling SVAantal
Yahweh (JHWH)HEERE (hoofdletters)6218
ElohimGod680
AdonaiHeere419
ElGod163
YahHEERE (hoofdletters)46

Die namen kunnen worden gebruikt in combinatie met verschillende toevoegingen om een bepaald aspect van God te benadrukken. Hieronder een lijst van de meest voorkomende toevoegingen.

GrondtekstVertaling SVAantal
Yahweh SabaothHEERE der heirscharen228
Elohim SabaothGod der heirscharen24
El YisraelGod (van) Israel(s)195
El ShaddaiGod Almachtig48
El ElyonAllerhoogste God32
El ShemaiyaGod des hemels19

God zelf benadrukt in meerdere teksten dat Hij de God is van de voorvaderen van het volk Israel:

(Exodus 3:6) Hij zeide voorts: Ik ben de God uws vaders, de God van Abraham, de God van Izak en de God van Jakob. En Mozes verborg zijn aangezicht, want hij vreesde God aan te zien.

Als Mozes vraagt wat de naam van God is krijgt hij twee verschillende antwoorden:

(Exodus 3:14-15) Toen zeide Mozes tot God: Zie, wanneer ik kom tot de kinderen Israëls, en zeg tot hen: De God uwer vaderen heeft mij tot ulieden gezonden; en zij mij zeggen: Hoe is Zijn naam? wat zal ik tot hen zeggen? En God zeide tot Mozes: IK ZAL ZIJN, Die IK ZIJN ZAL!
Ook zeide Hij: Alzo zult gij tot de kinderen Israëls zeggen: IK ZAL ZIJN heeft mij tot ulieden gezonden!
Toen zeide God verder tot Mozes: Aldus zult gij tot de kinderen Israëls zeggen: De HEERE (Yahweh), de God uwer vaderen, de God van Abraham, de God van Izak, en de God van Jakob, heeft mij tot ulieden gezonden;.

Vreemd dat Mozes en het volk Israel de naam van de God van hun voorvaderen niet zouden kennen. Volgens Exodus 6:2 is de verklaring daarvoor dat God opzettelijk zijn naam Yahweh niet aan Abraham bekend zou hebben gemaakt maar andere teksten spreken dat weer tegen.

(Exodus 6:1-2) Verder sprak God (elohim) tot Mozes, en zeide tot hem: Ik ben de HEERE (Yahweh), En Ik ben aan Abraham, Izak, en Jakob verschenen, als God de Almachtige (El Shaddai); doch met Mijn Naam HEERE (Yahweh) ben Ik hun niet bekend geweest.

VERSUS
(Genesis 14:22) Doch Abram zeide tot den koning van Sodom: Ik heb mijn hand opgeheven tot den HEERE (Yahweh), den allerhoogsten God, Die hemel en aarde bezit;

(Genesis 15:2) Toen zeide Abram: Heere, HEERE (Yahweh)! wat zult Gij mij geven, daar ik zonder kinderen heenga en de bezorger van mijn huis is deze Damaskener Eliëzer?

Dat de naam Yahweh niet altijd bekend is geweest blijkt ook uit het scheppings verhaal van Genesis 1 waar consequent 35 keer de benaming God (Elohim) wordt gebruikt. Het verhaal eindigt met Genesis 2:3 en dan begint in vers 4 een nieuw verhaal waar plotseling de HEERE God (Yahweh Elohim) verschijnt.

Waarom de verzen 1 t/m 3 niet gewoon bij hoofdstuk 1 staan is een raadsel want ze zijn de logische afsluiting ervan.

(Genesis 2:1-4) 1 Alzo zijn volbracht de hemel en de aarde, en al hun heir. 2 Als nu God (Elohim) op den zevenden dag volbracht had Zijn werk, dat Hij gemaakt had, heeft Hij gerust op den zevenden dag van al Zijn werk, dat Hij gemaakt had. 3 En God heeft den zevenden dag gezegend, en dien geheiligd; omdat Hij op denzelven gerust heeft van al Zijn werk, hetwelk God geschapen had, om te volmaken.

4 Dit zijn de geboorten des hemels en der aarde, als zij geschapen werden; ten dage als de HEERE God (Yahweh Elohim) de aarde en den hemel maakte.

Moeten we werkelijk geloven dat een Alwetend God ons een boek heeft gegeven waarin Hij eerst onder de naam Elohim de wereld schept, zich vervolgens bij Abraham bekend maakt als El Shaddai en dan tenslotte via Mozes laat weten dat zijn naam Yahweh is?

Nee dus! Wat we hier zien zijn de sporen van de verschillende goden die de voorvaderen van de Israelieten in het verleden hebben gediend. Die goden zijn uiteindelijk door monotheistische invloeden helemaal uit de boeken weggeschreven en/of onder één en dezelfde noemer gebracht zodat Elohim, El Shaddai en Yahweh nu één en dezelfde god representeren.

Dat Yahweh en de Allerhoogste (El Elyon) niet dezelfde zijn blijkt uit de volgende tekst waar Yahweh van de Allerhoogste het volk Israel krijgt toegewezen. Met andere woorden Yahweh wordt hier de stamgod van het Israel.

(Deuteronomium 32:8-9) Toen de Allerhoogste (El Elyon) aan de volken de erfenis uitdeelde, toen Hij Adams kinderen vaneen scheidde, heeft Hij de landpalen der volken gesteld naar het getal der kinderen Israëls.

Want des HEEREN (Yahweh) deel is Zijn volk, Jakob is het snoer Zijner erve.

[Note: Er staat "getal der kinderen Israels" maar er moet staan "getal der zonen gods". zie de grondtekst voor dit vers. blijkbaar kreeg iedere zoon van de Allerhoogste (El Elyon) waaronder Yahweh een volk toegewezen. De volken opdelen naar het aantal Israelieten is natuurlijk volstrekt onlogisch want waarom zouden er net zoveel volkeren als Israelieten moeten zijn?]

Verder kan "het snoer Zijner erve" beter worden vertaald met "het gebied/regio" van Zijn erfenis.

(Deuteronomium 32:10) Hij vond hem in een land der woestijn, en in een woeste huilende wildernis; Hij voerde hem rondom, Hij onderwees hem, Hij bewaarde hem als Zijn oogappel.

Dit verhaal maakt duidelijk dat Yahweh, de God Israels, oorspronkelijk de God was van een beperkt deel van de mensheid dat Hem op een bepaald moment in de geschiedenis werd toegewezen door de Allerhoogste (El Elyon). Ander volken hadden weer andere goden zoals de god Kamos van de Moabieten die in het volgende vers wordt vergeleken met Yahweh.

(Richteren 11:24) Zoudt gij niet dengene erven, dien uw god Kamos voor u uit de bezitting verdreef? Alzo zullen wij al dengene erven, dien de HEERE, onze God, voor ons aangezicht uit de bezitting verdrijft.

Dat er naast Yahweh andere goden bestonden blijkt onder meer ook uit het volgende vers:

(Deuteronomium 32:12) 12 Zo leidde hem de HEERE alleen, en er was geen vreemd god met hem.

Één en ander is natuurlijk volledig in strijd met de monotheistische ideeen die later in de Bijbel de overhand hebben gekregen waar Yahweh de enige bestaande God is met zeggenschap over de complete wereld.

Om toch plausibel te maken dat Yahweh altijd al de enige ware God is geweest dachten de schrijvers van Deuteronomium dat hun voorvaders ondanks de voorspoed die ze van Yahweh hadden ontvangen toch andere vreemde goden zijn gaan dienen.

(Deuteronomium 32:16-18) Zij hebben Hem tot ijver verwekt door vreemde goden; door gruwelen hebben zij Hem tot toorn verwekt. Zij hebben aan de duivelen geofferd, niet aan God; aan de goden, die zij niet kenden; nieuwe, die van nabij gekomen waren, voor dewelke uw vaders niet geschrikt hebben. Den Rotssteen, Die u gegenereerd heeft, hebt gij vergeten; en gij hebt in vergetenis gesteld den God, Die u gebaard heeft.

Yahweh doet er in zijn woede nog een schepje bovenop door zich verborgen te houden.

(Deuteronomium 32:19-20) Als het de HEERE (Yahweh) zag, zo versmaadde Hij hen, uit toornigheid tegen zijn zonen en zijn dochteren. En Hij zeide: Ik zal Mijn aangezicht van hen verbergen; Ik zal zien, welk hunlieder einde zal wezen; want zij zijn een gans verkeerd geslacht, kinderen, in welke geen trouw is.

Een verborgen Yahweh is een hele gekunstelde verklaring voor het feit dat ze Yahweh niet kenden en andere goden dienden maar een simpeler verklaring is dat die Yahweh er tot dan toe nooit geweest is en pas later een rol is gaan spelen.


CONCLUSIE: De oorsprong van de bijbel ligt in een polytheistisch verleden waar El en Yahweh verschillende goden waren die na verloop van tijd onder invloed van het monotheistische gedachtegoed tot één God zijn gesmeed.


Lees verder:   Sporen van Polytheisme in de bijbel.